انواع دستگاه فشارخون

فشارسنج ها در فیلد تجهیزات پزشکی خانگی جای دارند و ۴ نوع آن در بازار موجود است که نوع جیوه ای، عقربه ای، بازویی و مچی هستند که در اینجا هر ۴مدل را تشریح و مورد نقد و بررسی قرار می‌دهیم و از لحاظ فنی به نحوه تشخیص فشار، دقت، طول عمر، ایرادات رایج و برندهای معتبر و قابل اعتماد خواهیم پرداخت.

در ابتدا توضیح کوتاهی درباره وظیفه و کاربرد دستگاه فشارسنج اشاره می‌کنیم.

فشارسنج در صنعت پزشکی و تشخیص اولیه وضعیت فشار خون بیمار، که از فاکتورهای بسیار مهم برای پزشکان است مورد استفاده قرار میگیرد و در واقع از اساسی ترین و پرکاربردترین تجهیزات پزشکی است که در هر مطبی مورد استفاده قرار میگیرد شیوه کار این دستگاه به اینصورت است که از طریق فشار هوای داخل کاف به سرخرگ و تخلیه هوا به آرامی، زمانی که هوای داخل کاف به میزان فشار خون بالا می‌رسد دستگاه، سیستول(فشار بالا) را بسته به نوع فشارسنج (از طریق جیوه، سنسور فشار الکترونیکی، دیافراگم درون عقربه) بصورت ضربه های پیاپی جریان خون به کاف تشخیص داده و تا زمان رسیدن به دیاستول(فشار پایین) این ضربه ها ادامه خواهد داشت و پس از آن کاف قابلیت و توانایی انتقال ضربات رگ به دستگاه فشار سنج را ندارد و یا بسیار ضعیف است که از این طریق میزان فشار خون را نشان می‌دهد.

دستگاه فشارسنج جیوه ای

با توجه به اینکه معیار سنجش فشار خون بر مبنای میلی متر جیوه صورت میگیرد دستگاه فشارسنج جیوه ای دقیق ترین نوع فشارسنج محسوب می‌شود و در نگاه اولیه ممکن است به علت ساده و کلاسیک بودن شکل ظاهری دستگاه، دقت دستگاه به ذهن خطور نکند.

اجزای تشکیل دهنده این دستگاه عبارتند از:

لوله گیج: یه میله از جنس شیشه که روی آن عدد فشار از صفر تا سی نوشته شده و به ترتیب بالای همدیگر قرار دارند

مخزن جیوه: این مخرن محتوای جیوه است و هنگام استفاده از آن با هر بار فشار پوآر، هوا به درون مخزن تزریق کرده و هوا مقداری جیوه را به درون لوله گیج هدایت میکند

شیر: در انتهای مخزن جیوه یک شیر تعبیه شده که قبل از هربار استفاده آن را باید باز کنیم تا مسیر جیوه به لوله گیج باز شود و پس از استفاده آن را می‌بندیم تا در صورت جابجایی فشارسنج، جیوه آن خارج نشود چون در صورت بستن درب فشارسنج جیوه ای امکان نشت جیوه از انتهای لوله گیج وجود دارد.

کاف: کاف یکی از اجزای مشترک دستگاههای فشارسنج است که در همه آنها با تفاوت در جنس، ابعاد و غلاف روکش آنها وجود دارد که در فشارسنج های جیوه ای برندهای معتبر با حالت الاستیکی و طول عمر بالا است.

پوآر: به پوآر پمپ دستی نیز گفته می‌شود که در قسمت انتهایی آن یک سوپاپ تعبیه شده است و سمت دیگر یک شیر یکطرفه وجود دارد مکانسیم کاری پوآر به اینصورت است که در موقع فشار دادن پوآر، سوپاپ مسدود شده و تنها مسیر عبوری هوا شیر یکطرفه است که تا زمانی که شیر یکطرفه را باز نکنیم امکان بازگشت یا تخلیه هوا وجود ندارد و زمانی که پوآر را از حالت فشار داده شده رها میکنیم سوپاپ باز شده و هوا به داخل پوآر وارد میشود در این فشار سنج ها پوآر و کاف از جنس و ترکیب مشترکی تولید شده است.

علاوه بر اینکه این دستگاه از دقت صد در صدی برخوردار است خرابی بسیار پایینی نیز به نسبت فشارسنج های دیگر دارد و طول عمر این دستگاه در برندهای معتبر بالای ده سال است و خرابی های این دستگاه معمولا خراب شدن کاف و پوآر است که بدون نیاز به تخصص میتوان آنها را به راحتی تعویض کرد. از بهترین برندهای فشارسنج جیوه ای می‌توان به برندهای ریشتر، ولچ آلن، آلپیکادو اشاره کرد.

لازم به ذکر است که این دستگاه تنها فشارسنجی است که هیچ وقت نیاز به کالیبراسیون ندارد و به اصطلاح تکنسین ها از کالیبر در نمی‌آید و برای کالیبراسیون فشارسنج عقربه ای نیز میتوان از آن استفاده کرد.

فشارسنج عقربه ای

این نوع فشارسنج تنها تفاوتی که با فشارسنج جیوه ای دارد در نوع نمایش میزان فشار است که بجای جیوه و لوله از طریق یک گیج فشار، میزان فشار خون را به ما نمایش می‌دهد ولی اغلب پزشکان و پرسنل درمان برای تشخیص دقیق فشار خون از استتوسکوپ استفاده میکنند که ما آن را بنام گوشی پزشکی می‌شناسیم که در بصورت تفصیلی مورد آن نیز در ادامه صحبت خواهیم کرد.

شاید برای شما نیز سوال پیش بیاید که گیج فشار چگونه کار میکند؟ گیج فشار در قسمت منتها الیه آن که یکی از شلنگ های کاف به آن متصل می‌شود یک دیافراگم از جنس برنز دارد زمانی که هوای کاف به دیافراگم فشار می‌آورد این دیافراگم به سمت بالا جمع می‌شود و این فشار و نیروی مکانیکی را به پایه ساعت گیج انتقال می‌دهد و منجر به چرخش عقربه گیج می‌شود و ما به این صورت میزان فشار داخل کاف فشارسنج را تشخیص می‌دهیم. فشارسنج عقربه ای در ایرادات کاف و پوآر با دستگاه فشارسنج جیوه ای مشترک است ولی بخشی از ایرادات این دستگاه مربوط به خرابی گیج فشار بوده که بیشتر اوقات مربوز به دیافراگم و فنر پشت عقربه می‌شود که در برخی مواقع از کالیبر در آمده و نیاز به کالیبراسیون دارد. از لحاظ دقت در کار، این فشارسنج ها از دقت بالا و خطای بسیار پایینی برخوردار هستند ناگفته نماند که برند دستگاه در دقت آن بی تاثیر نبوده و دستگاههای ارزان قیمت و متفرقه در کوتاه مدت دچار خرابی و افت دقت خواهند شد که در اینصورت جهت کالیبراسیون حتما باید به فرد متخصص سپرده شود ولی تعویض هر یک از قطعات به راحتی توسط هر فردی قابل انجام است.

از برندهای معتبر این نوع فشارسنج میتوان به آلپیکادو، ریشتر، هاین اشاره کرد.

فشارسنج دیجیتالی (بازویی)

به جرات میتوان گفت فشار سنج بازویی پرفروش ترین و پر طرفدارترین فشارسنج در ایران است و دلیل پر طرفدار بودن آن سهولت کاربری و تشخیص میزان فشار خون توسط خود دستگاه است این فشارسنج ها اغلب با دو الی ۵ دکمه کاربری بسیار ساده ای را در اختیار ما قرار می‌دهد و حتی در برخی مدلها خود دستگاه بالا یا پایین بودن فشار خون را به کاربر بصورت صوتی اطلاع می‌دهد در واقع فشار سنج توانایی آنالیز میزان فشار را به طریق اتوماتیک انجام می‌دهد و برخی مدل ها حتی امکان ذخیره وضعیت فشار خون بیمار را با دفعات بالا دارند که اینها مزیت هایی برای این نوع فشارسنج است در کنار این مزیت ها میتوان به معایب این دستگاهها اشاره کرد و آنها عبارتند از وجود خطای جزئی در تشخیص میزان فشار خون، از کالیبر درآمدن دستگاه و نمایش فشار خون با اختلاف بالا، نیاز به باتری یا برق(جهت استفاده آداپتور)

شاید خطای جزئی در اندازه گیری فشار خون جهت تشخیص وضعیت بیمار اتفاق خاصی رقم نزند ولی زمانی که رفته رفته این خطا بیشتر شده و خارج از حالت متعارف دربیاید قطعا میتواند مشکلاتی در پی داشته باشد.

حال به مکانسیم کارکرد و اجزای تشکیل دهنده دستگاه میپردازیم؛ فشارسنج بازویی همانند بقیه فشارسنج ها یک کاف جهت بستن به بازوی بیمار دارد و این کاف از طرق شلنگ کاف به کانکتور دستگاه متصل میشود و کانکتور نیز توسط یه شلنگ سه راهی به که یک طرف به پمپ هوا، یک طرف به سنسور فشار و یک طرف نیز به شیر تخلیه متصل است و زمانی که ما دکمه استارت دستگاه را فشار می‌دهیم به پمپ هوا شروع به تولید هوا کرده و آن را به داخل کاف هدایت میکند و زمانی که فشار به میزان تعریف شده رسید پمپ هوا متوقف شده و شیر تخلیه شروع بکار میکند و به آرامی هوای داخل کاف را تخلیه میکند زمانی که خون شریان در زیر کاف توانست به جریان بیافتد سنسور فشار میتواند میزان فشار و پمپاژ خون توسط قلب را تشخیص و بصورت اهمی به آی سی منتقل کند و آی سی از طریق میزان اهم دریافتی، مقدار فشار خون شخص را محاسبه کرده و با پردازش و تبدیل آنالوگ به دیجیتال آن را بر روی نمایشگر نمایش می‌دهد.

از برندهای معتبر این در بازار میتوان به امرون، بیورر، آلپیکا۲ اشاره کرد.

فشارسنج دیجیتالی (مچی)

در حالت کلی فشارسنج مچی دقیقا سایز کوچک فشارسنج بازویی است با تفاوتهای جزئی و مزایا و معایب متناسب با خودش است

تفاوت فشارسنج مچی با نوع بازویی این است که نوع مچی دقیقا انتهای دست به مچ دست از داخل بسته میشود ولی بازویی از روی آرنج بسته میشود، فشارسنج مچی بدون شلنگ کاف بوده و مستقیما به خروجی ۳راهی پمپ هوا متصل است و سایز کوچک تری نسبت به فشارسنج مچی دارد که اینها به نوعی مزیت به حساب می‌آید ولی در کنار اینها از معایبی چون درصد خطای بالاتر نسبت به نوع بازویی و عدم امکان کالیبراسیون در اغلب مدلهای این دستگاه آنرا از بابت هزینه نگهداری و امکان تشخیص اشتباه، به دستگاهی تقریبا کم کارآمد، غیر مقرون بصرفه از بابت غیر قابل کالیبراسیون بودن تبدیل کرده است که در این مورد ما هیچ پیشنهادی جهت فروش به شما نداریم و در موارد بالا نیز صرفا از جنبه راهنمایی چند برند نام بردیم و هیچگونه جنبه تبلیغاتی در این موضوع نبوده و برندهای قابل اعتماد بیشتری در بازار موجود است و ارزش خرید دارند که ما به آنها اشاره نکردیم درصورت نیاز میتوانید از بخش نظرات سوالات خود را در این زمینه مطرح کنید با کمال میل راهنمایی خواهیم کرد.

ضمنا این شرکت هیچگونه خرید و فروش در زمینه فشارسنج ندارد و این مقاله صرفا جنبه آموزشی دارد درصورت پیش آمدن هرگونه سوال و رفع عیب فشارسنج میتوانید سوالات خود را در بخش نظرات مطرح کنید و از راهنمایی کارشناسان تعمیرات ما بهره‌مند شوید.